Op 28 en 29 juli viert Vreeswijk dat de Oude Sluis 650 jaar bestaat.
Proef de geschiedenis, maar ervaar ook welke rol de Oude Sluis nu inneemt. Het begon in het jaar 1373 met de bouw van ‘de twee slusen van hout’, zoals men toen schreef. Zo ontstond de Oude Sluis als de kern van ons dorp. Door de bouw van de sluis werd Vreeswijk een welvarend dorp liggend aan een belangrijke vaarroute. En nu, na al die jaren, is de Oude Sluis nog steeds het stralende middelpunt van onze dorpskern.
Op 29 juli varen ruim twintig schepen uit het varend erfgoed de Oude Sluis binnen.
“Daar moet je bij zijn, want dit is je kans om te zien hoe Vreeswijk er vroeger uitzag met al die schepen”, zegt Koos Hofs, voorzitter van de stichting Activiteitengroep Vreeswijk. “Neem je familie, vrienden en kennissen mee en doe het rondje schippersdorp en loop door Vreeswijk. Er valt een hoop te zien in ons fraaie dorp”, aldus Hofs.
Technisch hoogstandje
Om te beseffen wat we gaan vieren, gaan we in vogelvlucht door de eeuwenoude historie. De bouw van de sluis was in 1373 een technisch hoogstandje, zeker in de onmiddellijke nabijheid van een rivier. Zomaar een kanaal graven en die laten aansluiten op een rivier kon niet. Eerst moest een diepe bouwput gegraven worden en die moest een lange tijd droog blijven. De eerste sluis bestond uit een kom met houten beschoeiing aan weerszijden en die was afgesloten met een schotconstructie. Met behulp van boven de schotdeuren aangebrachte windassen kon een hefdeur worden opgehesen.
Stenen sluis
In 1478 kwam een belangrijke verbetering tot stand. De oude houten sluis werd vervangen door een stenen sluis, die aanmerkelijk groter was om de doorgang van steeds groter wordende schepen mogelijk te maken. De scheepsbreedte was in die tijd toegenomen tot ongeveer zes meter. De constructies waarin de schotdeuren hingen (spuitorens) werden nu ook in steen uitgevoerd.
Tweede schutkolk
In 1561 ging men over tot de bouw van een tweede schutkolk (de buitenkolk). Men wilde meer veiligheid, want de binnenkolk was namelijk krakkemikkig geworden en bood niet langer een veilige beschutting tegen het water van de Lek. In de loop van de eeuwen bleef de sluis een voortdurende bron van zorgen en waren veel reparaties noodzakelijk. In 1654 kwamen er puntdeuren en valbrugggen. Vanaf dan werd het mogelijk de sluis te passeren zonder het strijken van de mast.
Beeldbepalend
Op 6 mei 1815 perste het rivierwater zich met grote kracht onder de vloer van de binnenkolk door. Dit zou leiden tot de volledige vernieuwing van de sluis. In 1824 was de vernieuwing klaar. Het is de sluis zoals die nu nog beeldbepalend is voor het vroegere Vreeswijk.
Nieuwe sluis
De schepen werden alsmaar groter en er was opnieuw een grotere sluis nodig. Er werd een nieuw stuk kanaal met een sluizencomplex aangelegd. In 1892 werd de Koninginnensluis met twee kolken in gebruik genomen. Aan de Handelskade ontstond een nieuwe dorpskern. De Oude Sluis werd vanaf dan vooral voor lokale scheepvaart gebruikt. Omdat schippers vaak lang moesten wachten om te worden geschut, deden zij in het dorp boodschappen. De middenstand profiteerde, maar alles veranderde in 1938 met de bouw van de Prinses Beatrixsluizen. Voortaan ging de scheepvaart niet meer dóór het dorp, maar er omheen.
Fantastisch
Koos Hofs praat enthousiast over de Oude Sluis: “Je kunt zelf ervaren hoe magisch het is om de Oude Sluis binnen te varen. Weet je wel hoe leuk dát is. Bij de Museumwerf kun je een rondvaart plannen. Je zit in een bootje en je kijkt naar boven naar het dorp. Fantastisch.”
Rondje Schippersdorp
En natuurlijk kunt u het Rondje Schippersdorp lopen; een wandeling van 5 kilometer door het sfeervolle Vreeswijk. Tijdens deze wandelroute loop je langs historische waterwerken die te maken hebben met de bijzondere ligging van Vreeswijk. Via QR-code bordjes langs de route lees en hoor je meer informatie. De route is hier te vinden, maar ook op: ziemeerinnieuwegein.nl.
Hoogtepunten programma
Het hele programma rond de viering van 650 jaar Oude Sluis lees je op de site invreeswijk.nl.
Vrijdag 28 juli
Ruim 20 schepen meren aan bij de museumhaven.
Zaterdag 29 juli
Om 11.00 uur gaat de Kippenbrug open. Wethouder Ellie Eggengoor opent het festijn. Vanaf 11.00 uur tot 15.00 uur varen de schepen in groepjes van 3 de Oude Sluis binnen. De schepen draaien ter hoogte van de Helling en varen achteruit de kolk in.
Creatief schilderen
Cursisten van de cursus creatief schilderen zijn inmiddels druk in de weer om de Oude Sluis op het doek vast te leggen. Hun kunstwerken zullen vanaf 5 juli te bewonderen zijn bij Remco-Optiek en bij Alfred Rijwielen.